Andrzej Duda/ / President of the Republic of Poland
September 8, 2023
As Poles, we are proud that on 10 September 2023, the Ulma family, our compatriots, will be added to the ranks of the Blessed of the Catholic Church. The significance of this event goes beyond the religious dimension – it will also be a tribute to heroes embodying the highest ideals of humanity.
A heavily worn, yellowed Bible opened to the parable of the merciful Samaritan, with a red line marking its title and a handwritten ‘YES!’ note on the side – this is the exhibit that comes to my mind whenever I think about the Ulma Family Museum of Poles Saving Jews in World War II in the village of Markowa in southern Poland.
This copy of the Scriptures belonged to Józef and Wiktoria Ulma. They were Polish farmers who sheltered eight fellow citizens of Jewish origin: Gołda Grünfeld, Lea Didner with her little daughter and Saul Goldman with his four sons. Just before dawn on 24 March 1944, German gendarmes burst into the farm in Markowa. The Jews in hiding and their protectors were shot on the spot. The tragic victims included not only Józef Ulma and his pregnant wife Wiktoria but also their six young children.
The German Nazi occupation, the Holocaust and the mass crimes against Poles are profoundly important and still painful parts of the history of my homeland. Many of my compatriots shared the fate of the Ulma family. Every year on 24 March we celebrate a public holiday, the National Day of Remembrance for Poles who rescued Jews during German occupation.
Before the outbreak of the Second World War, Poland was home to a very large Jewish community, one of the largest in the history of that nation. For centuries, Jews had sought to settle in our country, endowing it with the telling name ‘Polin’, which translates as ‘here you will rest.’ Poland provided them with peace and chances to grow, making Warsaw the world’s second-largest Jewish population centre in the late 1930s.
The German plan for the total extermination of the Jews – horrifying in its inhuman, mechanical, almost industrial character – had to take these facts into account. Thus, in occupied Poland, the German Nazis created death factories – extermination camps for Jews from our country and other territories seized by the Third Reich. For centuries, Poland had been known as a tolerant country where Christian values shaped culture and social relations. Therefore, the German occupation authorities expected resistance to their criminal actions. To minimise defiance, they threatened death to anyone in our lands who even attempted to help a Jew in hiding. But despite these harsh sanctions, thousands of Polish Jews found life-saving aid. They were helped escape the ghetto and provided with hiding places, food, money and false documents.
Historians are still reconstructing the course of the dramatic events of those years. So far, more than seven thousand Poles, including Wiktoria and Józef Ulma, have been honoured with the title of Righteous Among the Nations, awarded by the Yad Vashem Institute in Jerusalem. In the venerable circle of the righteous, Poles are the largest national group. Polish authorities and state institutions continue their efforts to commemorate these silent, often anonymous heroes – especially those killed for their courage and sacrifice.
As Poles, we are proud that on 10 September 2023, the Ulma family, our compatriots, will be added to the ranks of the Blessed of the Catholic Church. The significance of this event goes beyond the religious dimension – it will also be a tribute to heroes embodying the highest ideals of humanity. The story of their martyrdom deserves global recognition, for although it is horrifying, it is also an empowering testament to loving one’s neighbour. May it change hearts and be a model of openness and solidarity.
Andrzej Duda
Published in cooperation with the Polish monthly ‘wszystkoconajwazniejsze.pl’ as part of a historical project run jointly with the Institute of National Remembrance and the Polish National Foundation.
Historia męczeństwa Ulmów powinna być znana na całym świecie
Jako Polacy jesteśmy dumni, że 10 września 2023 roku rodzina Ulmów, naszych rodaków, zostanie włączona w poczet błogosławionych Kościoła katolickiego. Znaczenie tego wydarzenia wykracza poza wymiar religijny. Będzie to również hołd dla bohaterów uosabiających najwyższe ideały człowieczeństwa.
Pożółkła, mocno zużyta Biblia, otwarta na przypowieści o miłosiernym Samarytaninie, z tytułem tego fragmentu zaznaczonym czerwoną linią i odręcznym dopiskiem: TAK! – właśnie ten eksponat mam przed oczami, ilekroć wracam myślami do Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów we wsi Markowa na południu Polski.
Wspomniany egzemplarz Pisma Świętego należał do małżeństwa Józefa i Wiktorii Ulmów. Byli polskimi rolnikami, którzy w swoim domu udzielili schronienia ośmiorgu współobywatelom pochodzenia żydowskiego: Saulowi Goldmanowi z jego czterema synami, Gołdzie Grünfeld oraz Lei Didner z małą córką. Tuż przed świtem 24 marca 1944 roku do gospodarstwa w Markowej wtargnęli niemieccy żandarmi. Zastrzelili na miejscu ukrywających się Żydów oraz ich opiekunów. Zginęli nie tylko Józef Ulma i jego ciężarna żona Wiktoria, ale też sześcioro ich kilkuletnich dzieci.
Niemiecka nazistowska okupacja, Holokaust oraz masowe zbrodnie na Polakach to ogromnie ważny i wciąż bolesny wątek dziejów mojej Ojczyzny. Los rodziny Ulmów podzieliło wielu moich rodaków. Co roku 24 marca obchodzimy święto państwowe – Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Przed wybuchem II wojny światowej w Polsce żyła bardzo liczna społeczność żydowska, jedna z największych w historii tego narodu. Żydzi przez wieki chętnie osiedlali się w naszym kraju, który sami nazwali wszystko mówiącym słowem Polin, tłumaczonym jako „tutaj odpoczniesz”. Cieszyli się w Polsce pokojem i możliwościami rozwoju, a nasza stolica – Warszawa – pod koniec lat 30. XX wieku była drugim największym w świecie skupiskiem ludności żydowskiej, zaraz po Nowym Jorku.
Niemiecki plan całkowitej zagłady Żydów – porażający swoim nieludzkim, mechanicznym, nieledwie przemysłowym charakterem – musiał te fakty uwzględniać. Dlatego właśnie w okupowanej Polsce niemieccy naziści stworzyli fabryki śmierci: obozy zagłady, do których transportowano również Żydów z innych krajów podbitych przez III Rzeszę. Nadto Polska słynęła od wieków jako państwo tolerancyjne, kraj, w którym kultura i stosunki społeczne kształtowane były przez wartości chrześcijańskie. Niemieckie władze okupacyjne spodziewały się więc oporu wobec swoich zbrodniczych działań. Stąd też zagroziły śmiercią każdemu, kto na naszych ziemiach choćby tylko próbował udzielić jakiejkolwiek pomocy ukrywającemu się Żydowi. Jednak mimo tak surowej sankcji tysiące polskich Żydów otrzymało wsparcie pozwalające ocalić życie. Pomagano im w ucieczce z getta, udostępniano ukryte miejsca pobytu, dostarczano żywność, pieniądze, fałszywe dokumenty.
Historycy wciąż odtwarzają przebieg dramatycznych wydarzeń tamtych lat. Dotąd już ponad siedem tysięcy Polaków, w tym Wiktoria i Józef Ulmowie, zostało uhonorowanych tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, przyznawanym przez jerozolimski Instytut Jad Waszem. W czcigodnym gronie Sprawiedliwych Polacy stanowią największą grupę narodową. Również polskie władze i instytucje państwowe nie ustają w staraniach, aby godnie upamiętnić tamtych cichych, często anonimowych bohaterów – szczególnie tych, którzy swoją ofiarność i odwagę przypłacili życiem.
Jako Polacy jesteśmy dumni, że 10 września 2023 roku rodzina Ulmów, naszych rodaków, zostanie uroczyście włączona w poczet błogosławionych Kościoła katolickiego. Znaczenie tego wydarzenia wykracza poza wymiar religijny. Będzie to również hołd dla bohaterów uosabiających najwyższe ideały człowieczeństwa. Historia ich męczeństwa – wstrząsająca, a zarazem budująca jako niezwykłe świadectwo miłości bliźniego – powinna być znana na całym świecie. Niech przemienia ludzkie serca, niech będzie wzorem otwartości i solidarności wobec drugiego człowieka.
Andrzej Duda
Tekst publikowany wspólnie z polskim miesięcznikiem „Wszystko co Najważniejsze” w projekcie historycznym z Instytutem Pamięci Narodowej i Polską Fundacją Narodową.
